نشست صلح شرمالشیخ چیست؟ | تلاشهای شکننده برای آتشبس در غزه در میانه غیبتها
رویداد۲۴ | امروز، شهر ساحلی شرمالشیخ مصر، در کانون توجهات جهانی قرار گرفته است. اجلاس بینالمللی صلح برای پایان دادن به جنگ غزه به میزبانی مشترک عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر، و دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، رسماً آغاز به کار کرده است. این گردهمایی بزرگ با حضور سران و مقامات بیش از ۲۰ کشور دنیا برگزار میشود. هدف اصلی از این نشست، نهایی کردن یک توافق جامع برای توقف درگیریها در نوار غزه و به صورت رسمی امضای توافق آتشبس است.
اهداف و دستور کار نشست شرم الشیخ
نشست شرمالشیخ با هدف بررسی آتشبس غزه و تلاش برای تثبیت صلح و ثبات در منطقه غرب آسیا برنامهریزی شد. آمریکا و مصر معتقدند که این اجلاس، مرحله تازهای از ابتکار صلح واشنگتن را کلید خواهد زد؛ ابتکاری که چارچوبهای اداره امور، تأمین امنیت و آغاز روند بازسازی نوار غزه پس از پایان جنگ را مشخص میکند.
بیشتر بخوانید: شرم الشیخ فقط اسم صلح را یدک میکشد | اگر دنبال صلح واقعی بودند باید سراغ ما میآمدند
حضور رئیسجمهور آمریکا در این نشست، پس از سفر او به اسرائیل و سخنرانی در پارلمان این رژیم (کنست) صورت میگیرد. قرار است ترامپ در مراسم رسمی امضای توافق آتشبس، در کنار عبدالفتاح السیسی و شماری از رهبران کشورهای ضامن توافق حضور یابد. همزمانی این اجلاس با تبادل اسرا میان دو طرف درگیر، که در آن ۲۰ اسیر زنده اسرائیلی در دو مرحله آزاد شدند و قرار است ۱۹۶۸ اسیر فلسطینی نیز از زندانهای اسرائیل آزاد شوند، نشاندهنده ابعاد اجرایی توافق مورد بحث است.
فهرست شرکتکنندگان کلیدی شرم الشیخ
این اجلاس، گستردگی قابل توجهی در سطح بینالمللی دارد. علاوه بر دو رئیسجمهور میزبان، یعنی سیسی و ترامپ، شمار زیادی از رهبران جهان حضور خود را تأیید کردهاند. از جمله حاضران سرشناس میتوان به آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، و رهبران کشورهای اروپایی مانند کییر استارمر، نخست وزیر بریتانیا، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، جورجا ملونی، نخستوزیر ایتالیا، و فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، اشاره کرد. همچنین، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، و رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، نیز در میان مدعوین هستند. کشورهای دیگری نظیر ایتالیا و اسپانیا نیز دعوت شده بودند.
در ساعات گذشته، خبرهای مهمی درباره حضور دو طرف اصلی مناقشه اعلام شد. در حالی که پیشتر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، تا شب گذشته هیچ اعلام رسمی درباره شرکتش منتشر نکرده بود، رئیسجمهور مصر امروز تأیید کرد که محمود عباس (ابومازن)، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، برای تحکیم توافق غزه در نشست شرکت خواهند کرد. گزارشها حاکی از آن است که نتانیاهو با رئیسجمهور مصر در حضور ترامپ گفتوگو کرده و انتظار میرود در اجلاس حضور یابد. اگرچه هنوز حضور او در این اجلاس در هالهای از ابهام قرار دارد.
غیبتهای تعیینکننده حماس و ایران در شرم الشیخ
در حالی که رهبران بیش از ۲۰ کشور برای صلح گرد هم آمدهاند، غیبت دو بازیگر کلیدی منطقهای، سایهای از تردید بر نتایج نهایی این اجلاس افکنده است.
جنبش حماس، که یکی از دو طرف اصلی جنگ غزه محسوب میشود، اعلام کرده که در مراسم امضای رسمی توافق آتشبس شرکت نخواهد کرد. حسام بدران، عضو دفتر سیاسی حماس، تأکید کرد که این جنبش به صورت اساسی اقدامات لازم را برای مذاکرات آتشبس تنها از طریق میانجیهای مصری و قطری انجام داده است و در مراسم امضای رسمی نقشی ندارد. بدران همچنین طرح ترامپ مبنی بر خروج رهبران حماس از نوار غزه را پوچ و بیمعنی توصیف کرد و هشدار داد که هیچ فلسطینی نمیتواند با این موضوع موافقت کند. وی همچنین تأکید کرد که حماس به هر تجاوز جدیدی از سوی اسرائیل پاسخ خواهد داد و پیشبینی کرد که مرحله آتی مذاکرات با اسرائیل سختتر و پیچیدهتر خواهد بود.
رد دعوت شرم الشیخ توسط ایران یکی دیگر از غیبتهای مهم است. این تصمیم ایران با واکنشهای داخلی و بینالمللی متفاوتی همراه شد و در سطح تحلیلگران، نشاندهنده پیچیدگیهای بازی قدرت در خاورمیانه و تلاش آمریکا برای نمایش قدرت جهانی قلمداد شد. عدم شرکت ایران درحالی اتخاذ شد که برخی کارشناسان این نشست را فرصتی برای ایفای نقش بیشتر تهران در معادلات منطقه میدانستند. به عقیده برخی تحلیلگران، حضور ایران میتوانست فرصت حقوقی و سیاسی مناسبی برای محکومیت اسرائیل و حمایت از حقوق فلسطینیان فراهم آورد، بدون آنکه راهبرد مقاومت آسیب ببیند. از دیدگاه این کارشناسان، ایران با یک حضور هوشمندانه و با حق تحفظ، میتوانست به تداوم راهبرد غیرمستقیم مذاکره با آمریکا و قدرتهای جهانی کمک کند و پیام روشنی درباره موضع مستقل خود به جهان صادر کند.
با این حال رهبران حاضر در شرمالشیخ تلاش میکنند تا راهی برای دستیابی به توافق نهایی و ایجاد صلح و ثبات پایدار در منطقه بیابند. درحالیکه ترامپ و سیسی ریاست این مجمع را بر عهده دارند، به نظر میرسد مسیر پیشرو برای رسیدن به یک صلح جامع، با موانع و پیچیدگیهای بسیاری روبهرو خواهد بود.
